Yaygın orkide hastalıkları

Orkide hastalıkları bazı sebze meyve hastalıklarından çok farklı değildir. Bakteriyel hastalıklar, mantari hastalıklar ve viral hastalıklar olmak üzere üç ana başlıkta incelenebilir. Bazı bakım yanlışlıkları ve beslenme bozuklukları zaman zaman hastalıklarla karıştırılmaktadır ancak o tür problemler hastalık değil daha çok bakım hataları sonucu ortaya çıkmış sorunlardır.
Her canlıda geçerli olan erken teşhis hayat kurtarır ilkesi orkideler için daha bir önemlidir. Bitkinin yaşam koşulları gereği hastalıklar çabuk yayılma eğilimindedir. Bu nedenle orkide düzenli olarak kontrol edilmeli hastalık başlangıçta tespit edilip gerekli önlemler alınmalıdır.

Bakteriyel Hastalıklar

Orkideler de yaygın olarak görülen bakteriyel hastalıklar yumuşak çürüklük ve kahverengi çürüklük olarak bilinen Erwinia ve kahverengi benek hastalığı olarak bilinen Pseudomonas'dır. Genellikle bakteriyel enfeksiyonlar çok yüksek nem ve yetersiz hava dolaşımı tarafından teşvik edilmektedir. Yaşam koşulları soğuk ve nemli olduğunda orkide bakteriyel hastalıklara karşı daha duyarlı olmaktadır.
Orkideler de ortak bir sorun olan kahverengi çürüklük (Erwinia) hastalığı oldukça tehlikeli bir hastalıktır. Hastalık çok hızlı yayılır ve 2-3 gün içerisinde bitkiyi çürütüp öldürebilir. Yaprakta açık kahverengi üzerine yarı saydam bir bölge oluşur. Hastalık ilerledikçe kötü kokulu sulu bir çürüme görülür. Eğer enfeksiyon yapraklardan gövdeye geçerse sonuç büyük olasılıkla ölümcül olacaktır. Enfeksiyonun görüldüğü orkideler sağlıklı bitkilerden ayrılarak hastalığın diğer bitkilere bulaşmasının önüne geçilir. Steril bir jilet yada bıçak yardımıyla hasta bölgeden biraz daha içeri girilerek sağlıklı bölgeden itibaren doku kesilip çıkarılır. Captan veya bakır oksit gibi bakır içerikli uygun bir ilaçla ilaçlanır. Bitkinin yetişme ortamı %10 luk çamaşır suyu ile dezenfekte edilir.

Not: Bakır içerikli ilaçlar dendrobium türü orkideler ve çiçekli orkidelerde kullanılmaz.alert-warning 
Bakteriyel kahverengi benek hastalığı (Pseudomonas) Yaprağın herhangi bir yerinde küçük, yumuşak ve sulu kabarcık şeklinde görülür. Başlangıçta mat, kirli yeşil bir renktedir. Hastalıklı bölge büyüdükçe zamanla kahverengi siyahımsı renk ve kurumuş bir hal alır. Tedavi edilmezse bitki gövdesine geçerek bitkiyi öldürecektir.

Erwinia da olduğu gibi enfeksiyonun görüldüğü orkideler sağlıklı bitkilerden ayrılarak hastalığın diğer bitkilere bulaşmasının önüne geçilir. Steril bir jilet yada bıçak yardımıyla hasta bölgeden biraz daha içeri girilerek sağlıklı bölgeden itibaren doku kesilip çıkarılır. Captan veya bakır oksit gibi bakır içerikli uygun bir ilaçla ilaçlanır. Bitkinin yetişme ortamı %10 luk çamaşır suyu ile dezenfekte edilir.

Not: Bakır içerikli ilaçlar dendrobium türü orkideler ve çiçekli orkidelerde kullanılmaz.alert-warning

Mantar Hastalıkları

Mantarlar orkidelerde çeşitli sorunlara neden olabilirler. Eğer doğru tedavi uygulanmazsa sarı yapraklar, çürüme ve sonunda ölüm olur. Mantari hastalıkları önlemenin en iyi yolu işin başında mantar üremesine yardımcı olan koşulları ortadan kaldırmaktır.

Bazı organizmalar mantar hastalıklarına neden olurlar. Siyah çürüklük hastalığına genelde Pythium veya Phytophthora, çiçek yanıklığı hastalığına ise Botrytis sebep olur.

Siyah çürüklük
Siyah çürüklük (Pythium-Phytophthora); Hastalığa tüm bitki hassas olmasına karşın genellikle köklerde veya yapraklar da rastlanır. Bitki kökleri su içersin de kaldığında veya saksı harcı çürümeye başladığın da görülür. Hastalık tedavi edilmezse hızla yayılır ve bitkiyi öldürür. Yaprak belirtileri başlangıçta yaprak altında küçük, düzensiz, sulu kahverengi lekeler şeklinde görülür. Hastalığın ileri aşamaların da bu lekeler morumsu kahverengine veya morumsu siyaha dönüşür.  Bu safha da hastalıklı bölgeye basıldığında su çıkışı görülebilir. Daha eski hastalıklı bölgeler kurumuş, kahverengi veya siyah renkte olabilir. Hastalık çok bulaşıcı olduğundan derhal tedaviye başlanmalı diğer bitkilerden uzak bir noktaya çekilmelidir. Lezyon görülen bölgeler steril kurallara uygun olarak kesilip çıkarılmalı thiophanate methyl gibi uygun bir mantar (fungusit) ilacı ile ilaçlanmalıdır.

Yaprak benek hastalıkları. Genelde açık yaralardan girerek hastalık yapan mantarlar yaprakta sararmalara neden olur. Başlangıçta yaprağın altında ortaya çıkan lezyonlar, daha sonra yaprağın üst kısmına yayılır. Hastalıklı bölgeler çok küçük yuvarlak benekler şeklinde içi çökük kahverengindedir. Tedavisi; hastalıklı yapraklar çıkarıldıktan sonra thiophanate methyl, chlorothalonil, captan vb. içerikli uygun bir mantar ilacıyla ilaçlanarak yapılır.

Not: Bakır içerikli ilaçlar dendrobium türü orkideler ve çiçekli orkideler de kullanılmaz.alert-warning 
Bakteriyel kök çürüklüğü; Kötü drenaj, aşırı sulama, tuz birikmesi veya fazla gübreleme gibi durumlar da kökün zarar görmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Kök açıkça görülecek şekil de beyaz, hastalığın ileri aşamasın da siyah veya kahverengi çürümüş bir halde bulunur. Hastalık kök hastalığı olmasına karşın yapraklarda bazı belirtiler verebilir. Yapraklar ve yalancı soğanlar sarı, ince, bükümlü ve yeni gelişen yapraklar giderek küçülen formdadır. Tedaviye önce steril keskin bir alet yardımıyla zarar görmüş tüm bitki parçaları kesip çıkarılarak başlanır. Saksı harcı köklerden tamamen temizlenir. Yeni saksı ve yeni saksı harcına dikilir. Thiophanate methyl gibi uygun bir mantar ilacıyla ilaçlanır. Sulama sıklığı azaltılarak bir süre su kısıntılı verilir.

Çiçek yanıklığı (Botrytis); Bir diğer yaygın mantar hastalığı çiçek yanıklığı olarak bilinen botrytis dir. Orkide çiçekleri üzerin de küçük kahverengi veya siyah renkler de noktalar şeklinde görülür. Genellikle yüksek nem de veya çiçek üzerin de su damlacıkları kaldığın da ortaya çıkan bir hastalıktır. Tedaviye bitki çevresinin hava akımını artırarak ve nem seviyesi düşürülerek başlanır. Hastalıklı çiçekler uzaklaştırılırsa hastalığın yayılma şansı azalır. Thiophanate methyl, chlorothalonil, captan vb. uygun bir mantar ilacı ile ilaçlanır.

Not: Bakır içerikli ilaçlar dendrobium türü orkideler ve çiçekli orkideler de kullanılmaz.alert-warning

Mantar hastalıklarını önlemek için ne yapmalıyım?

  • Serin, bulutlu ve yağışlı günlerde sulama yapmayın ayrıca akşam sulamalarından mümkün olduğunca kaçının.
  • İyi hava sirkülasyonu sağlayın.
  • Saksı harcınız çürümüşse yenisiyle değiştirin.
  • Kesme işlemlerin de steril aletler kullanın.
  • Hastalık tespit ettiğinizde hemen tedavi edin. Erteleme yolunu seçerseniz orkidenizin hayatına mal olabileceğini unutmayın.

Viral Hastalıklar

Bazı virüsler orkidelerde hastalık yapar. Virüs hastalıklarını teşhis etmek bakteriyel hastalıkları yada mantar hastalıklarını teşhis etmek gibi kolay değildir. Bitkinin hastalıklı olduğunu anlamak biraz zaman alabilir. Yapraklarda sararma, kahverengi çukurlaşmalar gibi diğer hastalık belirtilerine benzer belirtiler gösterebilir. Hastalık zararı bakteriyel ve mantar hastalıkları gibi yüzeysel değil sistemiktir. Orkide virüs hastalıklarına yakalandıktan sonra kurtarma şansı yoktur bu yüzden hastalığın bulaşmaması için önceden gerekli önlemler alınmalıdır.

Orkide virüslerinin yayılmasını nasıl önlerim?

  • Sağlıklı orkideler alın.
  • Kesme işlemleriniz de steril aletler kullanın ve her bitki için sterilizasyon prosedürünü tekrar edin.
  • Temiz eldivenler kullanın.
  • Orkideleri batırma yoluyla suluyorsanız ayrı ayrı kaplar da sulayın. Tek bir kovadan tüm bitkileri sulamaktan kaçının.
  • Saksı değişimlerini gazete vb. bir materyal üzerinde yaparak bir seferde tek bitkiyle çalışmak suretiyle saksı değişimi yapın. Her seferde altlığı ve eldivenleri değiştirmeyi unutmayın.

12 Yorumlar

  1. Benim orkidem ust dalindan sararmaya basladi kestim ve tarcin surdum hala sararmaya devam editor ne yapmaliyim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Orkideler yazın çiçeklerini döker, çiçek dalları sararır ve kurur. Kışa doğru yeni çiçek dalı üretirler bu orkidenin doğal yaşam döngüsüdür. Kuruyan çiçek dalını dipten kesebilirsiniz tarçın sürmenize de gerek yok.

      Orkide budama konusunda kısaca açıklamışım biraz daha detaylı ve fotoğraflı eklemeye çalışırım. Çünkü bu konuda gelen 3. soru demekki açıklama yetersiz. Aklınıza bir şey takılırsa yine yazarsınız.

      Sil
  2. Orkide dalım alttan kuruyor zararla var ama 3. Boğumdan itibaren zarın altı yeşil köklerininin dibi kuru ucu yeşil nneyapmalıyım

    YanıtlaSil
  3. Orkidenin yapraklarında kahverengi yapışkan tomurcuk şeklinde birşeyler oluştu yapraklar eski dişiliğini kaybetmeye başladı lütfen yardımcı olun

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böcek saldırısına benziyor facebook sayfamızdan fotoğraf rica ediyorum. İyi günler dilerim..

      Sil
  4. Orkidemin kökünde pamukcuklar oldu ve çiçekleri dökülmeye başladı ne yapabilirim

    YanıtlaSil
  5. Orkidemin yaprağının alt kısmında minik minik siyah bebekler var neden dolayı ne yapmalıyım?

    YanıtlaSil
  6. Orkidemin yaprağının alt kısmında minik minik siyah bebekler var neden dolayı ne yapmalıyım?

    YanıtlaSil
  7. Orkide Kerim'de beyaz pamukçuk oluştu ve yaprakları yapış yapış ne yapmam lazım

    YanıtlaSil
  8. Cicekli orkidemin yapraklari once yumusadi simdide yapraklards buzusme basladi.koklerde dolgun degil.lutfen yardim edin ne yapmaliyim.cok cicegi var

    YanıtlaSil
  9. Orkidemin çiçekleri döküldü ve kökleri çürüdü çürüyen kökleri stirlize ederek kestim fakat suanda kök bölgesinde ve yapraklarında hastalik meydana geldi onlarida kestim sağlıklı bölümler kaldi ancak suandada kök govdesinde mantar oluşumu var neden bir türlü iylememekte ne yapmayalim bu durumda kestigim bölümlere tarçın da koymuştum

    YanıtlaSil
  10. Merhaba benim orkidemde kurt vardı yaprağında ve etrafındada örümcek orkidede olma olasılığı sizce var mıdır?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder