Orkideler genellikle ölü kısımların çıkarılması, şekil verme veya yeniden çiçeklendirme amacıyla budanırlar. Budama konusuna başlarken bilmeniz gereken en önemli nokta orkideleri sık budamaya gerek yoktur. Ancak bakımlı bitkiler daha iyi gelişim gösterir ve daha iyi çiçek üretirler bu nedenle budama sağlıklı bitki yetiştirmek için yapılması gereken önemli bir uygulamadır. O halde orkideleri ne zaman ve hangi şartlarda budayacağımızı bilmek bizi gereksiz budamalardan koruyacaktır.

Orkide budama iki ana başlıkta incelenir.
  1. Gençleştirme amacıyla ölü köklerin, kurumuş çiçek dallarının ve kuru yaprakların budanması
  2. Yeniden çiçeklendirme amacıyla çiçek dalının budanması.

Orkideler ne zaman budanır?

Orkideler yıl boyu gelişim gösterebilen tropik bitkilerdir bakım için çok kesin bir zaman aralığı yoktur ancak budama için temel bazı kuralları bilmekte fayda vardır. Öncelikle tüm bakım işlemlerinde çiçeklenme döneminin sonunu beklemekte fayda vardır. Bu dönem genel olarak ilkbahar sonuna doğru başlar ve eylüle kadar devam eder genel bir öneri olarak haziran ve temmuz ayları en uygun bakım ve budama zamanı olarak önerilebilir. Yazın yapraklar ve kökler daha iyi gelişim göstereceğinden bakım sonrası bitkinin kendini toparlaması daha hızlı olacaktır.

Budamaya hazırlık

Orkideler fungal ve bakteriyel enfeksiyonlara karşı son derece duyarlı bitkiler olduğundan budama işlemi yapılırken elimizi antibakteriyel bir sabunla temizleyip budama işlemine daha sonra başlamamız gerekir. Budamada kullanacağımız makas %5-10 luk seyreltilmiş çamaşır suyuyla dezenfekte edilmiş olmalıdır. Eğer makas bir kaç farklı bitkide kullanılacaksa her bitkiye geçişte çamaşır suyu dolu kaba 1-2 dakika batırılmak suretiyle dezenfekte edildikten sonra kullanılmalıdır.

Orkide köklerini budama

Orkidenin kalbi saksı içindeki köklerde atar.

Bu söz orkide bakımının özeti gibidir. Orkide kökleri çok hassas bir bitkidir bu nedenle özellikle saksı içindeki köklere işlem yaparken çok özenli davranmakta fayda vardır. Gereksiz kök budamalarından kaçınılmalıdır ancak ölü kök temizliği yeni köklerin gelişimi için alan açacağından uygulanması gereken bir işlemdir. Saksı içi kök budamasının saksı değişimi esnasında yapılması tavsiye edilir. Budamadan önce kökler dikkatlice incelenir içi boşalmış sadece kök ipliği kalmış kökler, koyu kahverengiye dönmüş ölü kökler, yeşil fakat kırılmış kökler tespit edildikten sonra kesilerek atılır.

Dikkat: Tüm kökler asla budanmamalı mutlaka yeşil ve canlı kökler korunmalıdır.alert-warning 
Saksı dışına taşan kökler bazı yetiştiricileri rahatsız eder aslında dışarı taşan kökler orkidenin hayat sigortası gibidir. Eğer saksı içindeki kökler zarar görürse, saksı dışındaki kökler havadan yakaladığı nemle orkidenin hayatta kalmasını sağlayabilir. Bu nedenle saksı dışına taşan köklerin budanması tavsiye edilmez. Köklerin buruşması, üzerinin kahverengiye dönüşüp kurumuş gibi gözükmesi budamayı gerektirmez çünkü genellikle o kökler canlıdır.

Orkide yaprak budaması

Orkide yaprakları ne zaman kesilmelidir?

Orkide yaprakları genellikle kesilmez çünkü kesik kısımlardan bitkiye hastalık bulaşabilir. Güneş yanığı olan yaprakları bile kesmeye gerek yoktur çünkü kalan yeşil kısımlar hala fotosentez yapabilir ve bitkinin gelişimine katkı sağlar.

Sadece hasta veya çürümüş yapraklar dikkatlice kesilebilir bununla birlikte kural olarak orkide yaprakları ne zaman öldüklerine kendileri karar verirler. Yaprak önce sararır, buruşur sonra kahverengiye dönerek kurur ve kendiliğinden düşer. Süreci hızlandırmak için kuru yaprak nazikçe çekilerek bitkiden ayrılabilir eğer kopmakta direniyorsa kolayca kopana kadar beklenmelidir.

Çiçek dalı budaması

Phalaenopsis, vanda gibi çiçek dalı veren orkide türlerinin çiçek dalları yeniden çiçeklendirmek amacıyla budanabilirken diğer tüm orkidelerin çiçek dalları çiçekler solduktan sonra tamamen budanır.

Orkide budama orkidenin çiçeklenme dönemine bağlı olarak iki farklı şekilde uygulama yapılabilir. Eğer orkideniz çiçeklerini sonbahar veya ilkbaharda döktüyse ve çiçek dalları yeşilse o zaman yeniden çiçeklenmesi için teşvik amaçlı budama yapılabilir. Ancak çiçekler yaz döneminde döküldü ve çiçek dalı sararıp kurumaya başladıysa çiçek dalı dipten budanarak uzaklaştırılmalıdır.

Çiçek dalı kesildi diye üzülmeyin orkideler her yıl yeni çiçek dalı üretirler.alert-info

Yeniden çiçeklendirme amacıyla budama

Phalaenopsis orkide nasıl budanır?

Phalaenopsis orkide budama

Phalaenopsis türü orkideler aynı çiçek dalından yılda iki, üç kez çiçeklenebilirler. Yeniden çiçeklendirme için çiçeklenme döneminin sonunda çiçek dalı yeşilken budama yapılır. Budamanın nereden yapılacağı çiçeklenme için önemlidir. Çiçek dalının tabandan itibaren üzerindeki beyaz halka şeklindeki boğumlar sayılır 3. gözün (halkanın) 2-3 cm üzerinden budama yapılır. En alttaki çiçekten aşağı doğru sayıldığında ilk göz yine aynı seviyeyi göstermelidir bu da doğru gözü seçtiğimizin sağlaması olur.

İki veya daha fazla çiçek dalı olan orkidelerde çiçek dalı kalın ve gür olan seçilir diğer dallar dipten budanarak tek dala güç verilir ve yeniden çiçeklendirme budaması yapılır.

Bu konuda bilmeniz gereken önemli bir konu orkidenin yeniden çiçeklendirilmesi bitkinin köklerinin ve yapraklarının alacağı besini çiçeklere harcaması ve gelecek yıla yeterli hazırlanamamasına neden olacağıdır. Pek çok orkide sever için yılda bir kez çiçeklenmesi yeterli görülmektedir.

7 Yorumlar

  1. Orkidenin sapının biri kurudu ne yapmalıyım

    YanıtlaSil
  2. Orkidemin dali kurudu ne yapmaliyim tekrardan dal verirmi

    YanıtlaSil
  3. Dalı dipten budayabilirsiniz yukarıdaki fotoğrafta sarı ile işaretli budamayı yapacaksınız. Sonbahar kış gibi yeniden çiçek dalı üretecek.

    YanıtlaSil
  4. orkide min tüm yaprakları ölü gibi yatık vaziyette ama ciceklendi canlanirmi yada kesmelimiyim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Facebook sayfamıza fotoğraf gönderirseniz çok iyi olur. Köklerle ilgili bir sorun ihtimali çok yüksek kökleri görebileceğim şekilde fotoğraf rica ediyorum. İyi günler dilerim.

      Sil
  5. Benim orkidem klimadan etkilenip kurudu. Köklerine baktığımda neredeyse tümünün içi boşalmış 1 2 kökü kalmıştı. Ben de kuruyanları kopardım 2 köküyle tekrar saksısına koydum. Dalını budadım. Biri bana saksısıyla su dolu bi kaba koyup 12 saat bekletmemi ve sararan yaprağını kopramamı söyledi. Yaprak kopmuyordu zorladım ve yırtıldı. sizce bu çiçek için ne yapabilirim

    YanıtlaSil
  6. Orkidemin gövdesi fena halde bir de böcek gördüm üzerinde yapraklar sarardı, iki dalından biri kurudu, tomurcuklu bir dal vermisti yeni kurtarılabilir mi acaba kaç yıldır direniyodu

    YanıtlaSil

Yorum Gönder