Orkide Saksı Değişimi

Diğer bitkiler gibi orkideler de zaman zaman saksı değişimine ihtiyaç duyarlar. Saksı değişimine karar vermek için bitkinin ve saksı harcının durumunu göz önünde bulundurmak gerekir. Genel olarak 2-3 yılda bir saksı değişim ihtiyacı doğar ancak bu süre kesin bir kural değildir. Eğer saksı harcının tuzlandığı düşünülüyorsa, saksıda kahverengileşmiş ölü kökler varsa ve bitki kökleri aşırı çoğalıp saksıdan dışarı çıkıyorsa saksı değişim ihtiyacı var demektir. Saksı değiştirmekteki amaç substrat yenilemektir bunun dışında sık sık orkide saksısı değiştirmek gereksizdir.

Saksı değişimi ne zaman yapılmalıdır?

Saksı değişimi için en uygun zaman türlere göre farklılık gösterebilir ancak genel olarak çiçeklenmeden hemen sonra herhangi bir tarihte veya ilkbahar mevsiminde büyüme evresi başladığında yapılabilir. Türlere uygun Saksı değişim takvimine buradan bakabilirsiniz.

Saksı harcı (Substrat)

Orkide Saksı Değişimi
Kullanılacak saksı harcını kendi ihtiyaçlarınıza göre hazırlayabilir veya çiçek malzemeleri satışı yapan alışveriş merkezleri, çiçekçiler ve internet gibi çeşitli satış kanallarından orkideler için özel olarak hazırlanmış saksı harcı satın alabilirsiniz. Orkideler için saksı harcı çam kabukları, osmunda yosunu (eğrelti otu), hindistan cevizi lifleri (cocopeat), sphagnum yosunu, perlit, odun kömürü kırıkları gibi kolay bozulmayan, havadar malzemelerden oluşur. Bahçe toprağı gibi klasik toprak karışımları içermez, bazı karışımlarda az da olsa bataklık torfu (peat moss) kullanılmaktadır.  Her bitki için kullanılacak saksı harcı farklılık gösterebilir, bazı orkide yetiştiricileri bitkinin o güne kadar yaşadığı saksı harcının en uygun saksı harcı olduğunu ve aynı karışımın hazırlanması gerektiğini tavsiye etmektedir. Ancak orkidenin bulunduğu yer, köklerdeki gelişim ve saksı büyüklüğü gibi değişen etkilere uygun saksı harcı seçimi yapılması daha uygundur.

Bitki kökleri inceyse nem ihtiyacını karşılamak amacıyla saksı harcı ince tanelerden oluşturulmuş karışım, bitki kökleri kalınsa daha fazla havalanma ihtiyacı duyacaklarından iri taneli saksı harcı tercih edilmelidir. Burada bir diğer belirleyici etken sulama sıklığıdır. Orkideler saksının yapısına göre veya bulunduğu ortamın nemine göre sulama ihtiyacı değişebilir, Sık sulama yapılıyorsa iri taneli, az sulama yapılıyorsa nemi korumak amacıyla ince taneli karışımlar tercih edilmelidir. Asıl olan bitkinin rahatıdır hangi karışımın uygun olduğunu bitki kendi gösterecektir.

Saksı harcını ister kendiniz hazırlayın ister hazır satın alın saksı harcı kullanılmadan önce yeterli neme sahip olmalıdır. Eğer saksı harcı tamamen kuru ise saksı değişimi yapmadan önce harç sıcak suda bir gün bekletilerek suyu emmesi sağlanır. Daha sonra süzülüp, yıkanıp tozundan arındırıldıktan sonra gölge bir yere dinlenmeye alınır. Hafif nemli, ıslak sünger kıvamına gelince kullanıma geçilebilir.

Saksı Seçimi

Genç bitkiler gelişimini sürdürdükleri için saksı boyutu büyütülebilir ancak yaşlı bitkiler için çoğunlukla gerek yoktur. Orkideler nadiren bulundukları saksıdan daha büyük saksılara ihtiyaç duyarlar bunun için saksı değişiminde aynı saksı büyüklüğü tercih edilmelidir. Eğer kök gelişimi büyük saksıya geçmeyi gerektiriyorsa 2 yıllık gelişimi düşünerek uygun saksı büyüklüğüne geçilebilir. Saksı seçiminde son yıllarda şeffaf saksılar tercih edilmektedir. Bunun sebebi şeffaf saksıların bazı avantajlar sunmasıdır. İçi gözüktüğünden köklerin gelişimi izlenebilmekte, zararlı böcek olup olmadığı ve sulama ihtiyaçları gözle kontrol edilebilmektedir. Aynı zamanda orkide kökleri klorofil içermekte, yapraklar gibi fotosentez yapmaktadır. Bu sebeple köklerin güneş ışınlarını görmesi bitki gelişimi için önemlidir.

Hazırlık

Saksı değişimi yapılmadan bir iki gün önce normal gübreleme programına uygun gübreleme yapılarak bol suyla sulanır. Sulama bitkiyi daha dinç tutar ve saksı harcının köklerden kolay ayrılmasına yardımcı olur.
Makas ve bıçak alkole veya çamaşır suyuna batırılarak dezenfekte edilir. Dezenfeksiyon bitkilerin hastalıklarını bir birlerine taşımasına engel olur. Aynı saksı kullanılacaksa %10 luk çamaşır suyu ve fırça yardımıyla temizlenip durulandıktan sonra kullanılmalıdır.

Saksı değişimi

1. Adım Saksıyı ters çevrip bir elle bitkiyi tutarken diğer el yardımıyla silkeleme yaparak bitkiyi saksıdan ayırın. Genelde ayırma işlemi kolaydır ancak zorlanma olursa bıçak yardımıyla köklerin saksıdan ayrılması sağlanır.
2. Adım Bitki saksıdan ayrıldıktan sonra köklerin içine yerleşmiş saksı harcını tamamen temizlemeye çalışın. Çoğu zaman bitki köklerini sallayarak substratı ayırmak mümkündür, ancak kök yumağı içinde kalan substratı temizlemek kolay değildir bunun için suya tutarak temizleme yapmaya çalışmak işlemi kolaylaştıracaktır.
3. Adım Çürümüş kökleri makas yardımıyla kesip temizleyin. Tabanda çürümüş kökler fazlaysa ve temizlemeyle kök azalıyorsa büyük saksıya geçmeye gerek yoktur aynı boyutta saksıyla devam edilir. Kök yumağı canlı ve büyümeye devam ediyorsa bir boy büyük saksıya geçilmelidir.
4.Adım Saksı tabanına direnajı artırmak için iri boyutlu parçalar koyulmalıdır. Yayvan saksılar için bunu yapmaya gerek yoktur.
5.Adım Yeni sürgünlerın ve yaprakların saksı harcından aşağıda kalmamasına özen göstererek bitkiyi saksının ortasına yerleştirin ve saksı harcını yanlardan doldurun.
6. Adım Parmağınızla harcı bitki köklerine doğru ittirin ve saksıyı sertçe yere vurarak saksı harcının köklerin arasına yerleşmesini sağlayın. Bu esnada köklerin korunması için azami dikkat gösterin.

Not: Yanlara doğru büyüyen orkide (sympodial) türleri yaşlı yapraklar saksı kenarına yakın olacak şekilde yerleştirilmelidir. Büyüme genç sürgünler yönünde olacağı için orkide ileride saksı merkezine yerleşecektir. Dikine büyüyen phalaenopsis gibi orkide türleri (Monopodial) ise tam saksı merkezine yerleştirilmelidir.alert-info

Saksı değişim sonrası bakım

Saksı değişimi yapıldıktan sonra bitki gölge ve serin bir yere yerleştirilip yaprak aralarına su kaçırmadan toprak üzerine zaman zaman su püskürtülerek nem ihtiyacı giderilmelidir. İlk 5-6 gün sulama yapılmamalıdır. 3-4 hafta sonra gübreli su verilebilir.

3 Yorumlar

  1. Harika bir blog hazırlamışsınız. İnternetten edinilen bilgi çöplüğünün son derece fazla olduğu bu dönemde, bu kadar doyurucu bir sayfa hazırlamış olduğunuz için tebrik ederim. Emeklerinize sağlık.
    Meltem Koşar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Meltem hanım, uzun bir aradan sonra gelen ilk övgü için teşekkür ederiz. Sitemiz bu duruma biraz alınıyordu mesajınız daha fazla bilgi üretimi için destek olarak kullanılacak. 11 yıldır orkide severlere en doğru bilgileri vermeye çalışıyoruz. Geri dönüşlere göre araştırmalar yapıp, çözümlerle kendimizi geliştirdikten sonra makale yayınlıyoruz. Sorularınız, istekleriniz olursa yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. İyi günler dilerim.

      Sil
  2. Tesekkurler bilgi icin, detaylica anlatilmis, cok yardimci oldu.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder